KOOH’GELL

Kooh’Gell is a Luri Hiphop Artist from Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province who raps in Southern Luri language.

کوهگل هنرمند هیپ‌هاپ اهل استان کهگیلویه و بویراحمد است که به لری جنوبی رپ می‌کند.

متن «باشُه» به زبان لری

باشُه

اینترو:
نَکَشيت کيسَه وَ سَرُم موقعي که سي مو ميله داره سَر پا
تا بينُم شغالَل چطوري شيرَه ايدَرانِن وَ پا
(امیر احمدی وَ خینِت تشنه یَم)

ورس اول:
اي مِلَت بُودار بي نه بي قافله بي
يه روز خِمو باشُه بيم ايسو بال پَرَه
هيچ خاطره اي نياريم وَ روزَل خوب
يه روز تَکون نيخَرديم اِيابي توپ دَمِمو
نونِهسيم زَهلَه يعني چه مِن اي گَپ باکِرَه بيم
زر بار زور نيرَهتيم کَکا اگه تَنها سلاحمو پاسِرَه بي
(يه قدم عقب نشيني و نه فرار)
الان يه درخت خُشکيم کِي ايخيم حاصِلَه بيم؟
نونُم .. ولي دونم دِلمو قُرص بي
اگه وسط صدتا لشکر رضاخان و انگليس محاصِرَه بيم
هميشه خَطمو زَنه وَ تاريخ – هميشه تَشمو زَيه قاضي
اگه دُنيا بهشته خِمو هيمِي بافِرَه بيم
لُر هرجا سيل کِردُم تا تِنَه ني
تَما يَچي داشتي وَ هَمَچي نَهان دو پا تنه دير
فقط سي سنگر خاسِنتِه سپاه و بسيج
هميشه مِن جنگ تو گردان اولي – ها؟
مو هَم يَکي وَ او چِريکَل که وَجِي جِقَه و زِنارَه کفن ايخاس
وَهَمي خاک سَر آوِردُم وَدَر و ايوَرگَردُم وَ هَمي خاک
وَ سَر نياز بِرنُو مِن دَسمه سي دِشمِن پَيومُم جنگه
اَندِي تِي ايما کي جُز صُلح دي؟ مهمون نخونده ايومه
خُدِي يه بِزي کريمه – سيش هَمو يَدونَه حَيونَم ايکُشتيم
اما آيَمي که سَر زن و بچه و پير بُمب ايريزِنَه بايَد هَسَه خونِشَم تُف کِني
خوا مَه نه وُوچو بي بِزي مِن هيلَخارِش وَ مُشت
واز وابي کَپِش بُمب زَه مَردُم بي دِفانَه کُشت
اینو فَراموش کِردِنِه ايمانَه يَتَل تا ايسو
تو فقط نخند وَ اي قُوم .. دونُم اي مَتيل نه تَهله تِي تو

همخوان:
اي مِلَت بُودار بي نه بي قافله بي
يه رو خِمو باشُه بيم ايسو بال پرَه
هيچ خاطره اي نياريم وَ روزَل خوب
يه روز تَکون نيخَرديم اِيابي توپ دَمِمو

ورس دوم:
تا بيه وابيه لُر راس مِي کوه
مِي کِي لُهراس مِن کوه
گِل ايريزه تا زِر بُت ولي نيره زر ظُلم
وَ تاريکي تابيه مِي خورشيد
جَلو مسلسلشو آربيز وابِيم عقب نيرِيم
وَسَط مَيون جَنگ وِيسِيم وُ نَفَس ايدِيم
شَر نَهايه بي مِن کَپ آيَمي دو پِهسونشَه
سَر وَ فَلَک نَهايه بي صِدِي توپَل
تِلِي خونَل گِجِهسونه دا شاهي که
بمبارون کِرد مَردِم خِشَه لِرِهسونه
تَنگ تامرايي تا خرم آباد و لوُا دي اي زِمِهسونَه
خوا کوچني اي گِرِه کورَه واز کُن
يَتَک ايزَن اَتَک .. رواندِن عشاير ايرانَه وَ حونه وَ وَطَن
کرد و ترک و لُرَ هَمَنَه طَلَبيدن وَجَنگ
تِفَه خانَل خائني که دان پَيومَه وَ وَدَر
صد سال پيش دِلمونَه وَ سِهي کَپَري کِرديت
که دَسباف بي و بَهره تَش وابي
وَ بونِه پيشرفت و شهرسازي
خالي کِرديت طبيعَتَه که وَ دِزي نَفت بار ديت؟
اينو هَدَفشو تَحريف تاريخ بي
تخريب گويِش و لباس و هرچه داشتيم بي
دِرِسته که چي وَ پاکي قَلب ايما نيسي
ولي بِخي دَس دِرازي کِني دَ خبري وَ رَحم ايما نيسي
تَسليم وانيبيم يَچي که اسکَندَر و سِپاش وَ دَهسِش عاصي بي
با يوکه محروم بيم و دَسمو خالي بي
وُ تاريک بي سَرنِوِشتِمو تابيديم تا بيم
اي مِلَت استوار چي چَويله بوش
سِي کُو وَ آريوبَرزَن و بي بي مَريَم و شيرعلي مِردون
اي ملت پِي حَقِش وِيسا .. ايثار
خَل وانَبي سَرِش تِي خان و ديو و شاه … نه

همخوان:
اي مِلَت بُودار بي نه بي قافله بي
يه رو خِمو باشُه بيم ايسو بال پرَه
هيچ خاطره اي نياريم وَ روزَل خوب
يه روز تَکون نيخَرديم اِيابي توپ دَمِمو

ترجمه «باشُه» به فارسی معیار

عقاب

ورود:
کیسه به سرم نکشید، وقتی که برای من میله‌ی دار سرپاست
تا ببینم شغالها چطوری شیر رو از پا درمیارن
(امیراحمدی(۱) به خونِت تشنه ام)

ورس اول:
این ملت پدر داشت، بدون کاروان نبود
یه روز خودمون عقاب بودیم
حالا بال پاره ایم(۲)
و هیچ خاطره ای نداریم از روزهای خوب
یه روز تکون نمی‌خوردیم اگه توپ بهمون می‌خورد
نمی‌دونستیم ترس یعنی چی
تو این بحث باکره بودیم
زیر بار زور نمی‌رفتیم برادر اگه تنها سلاحمون یک قدم عقب نشینی بود
(عقب نشینی و نه فرار)
الان یه درخت خُشکیم
کِی می‌خوایم حاصل رو بدیم؟ نمی‌دونم
ولی می‌دونم دلمون قرص بود
اگر وسط صد تا لشکر رضاخان و انگلیس محاصره بودیم
همیشه خطمون زدن از تاریخ – همیشه آتیشمون زده قاضی
اگر دنیا بهشت باشه خودمون هیزم نیم سوخته ایم (هنوز داریم میسوزیم)
لُر هرجا نگاه کردم تا اثری از تو نیست
پَس یه چیزی داشتی که از همه چیز دو قدم عقبتر نگهت داشتن
فقط برای سنگر خواستن تو رو، سپاه و بسیج
همیشه تو جنگ تو گردان اولی – ها؟
منم یکی از اون چریکها که به جای جِقَه و زِنارَه(۳) کفن می‌خواست
از همین خاک سر برآوردم و برمی‌گردم به همین خاک
از سر نیاز بِرنُو(۴) تو دستمه و برای دشمن پیامم جنگه
وگرنه پیش ما کی به جز صلح دید؟ مهمون نخونده می‌اومد
خدای یک بُزی کریمه(۵) براش همون یه دونه حیوونم میکشتیم
اما آدمی که روی زن و بچه و پیر بُمب می‌ریزه باید رو استخوناشم تُف کنی
خدا مگه اونجا نبودی باید می‌زدی تو فکش با مشت
باز شد دهنش و دستور داد، بُمب زد مردم بی دفاع رو کشت
اینها فراموش کردن مارو، خیلی وقت پیش تا به الان
تو فقط به این قُوم نخند .. می‌دونم که این داستان برای تو تلخ نیست

همخوان:
این ملت پدر داشت، بدون کاروان نبود
یه روز خودمون عقاب بودیم
حالا بال پاره ایم
و هیچ خاطره ای نداریم از روزهای خوب
یه روز تکون نمی‌خوردیم اگه توپ بهمون می‌خورد

ورس دوم:
تا بوده شده لُر راست مثل کوه
مثل کِی لُهراسب(۶) توی کوه
گِل می‌ریزه تا زیر گردن ولی نمی‌ره زیر ظلم
به تاریکی تابیده مثل خورشید
جلوی مسلسل‌شون سوراخ سوراخ هم بشیم عقب نمیریم
وسط میدون جنگ وایسادیم و نفس می‌دادیم
شر گذاشته بود تو دهن آدمی دو سینه اش رو
سر به فلک گذاشته بود صدای توپ های جنگی
تقاص خونهای نبرد گجستان(۷) رو
داد شاهی که بمبارون کرد مردم خودش در لرستان رو
تَنگ تامُرادی تا خرم آباد و لوداب دیدن این زمستون رو
خدا کجایی؟ این گره کور رو باز کن
پشت سر هم حمله میکردن
فراری دادن عشایر ایران رو از خونه از وطن
کرد و ترک و لر رو .. همه رو طلبیدن به جنگ
تف بر خان های خائنی که به بیرون می‌دادن پیغامو
آره .. صد سال پیش ..دلمون رو به سیاهی چادری کردین
که دست باف بود و سهم آتیش شد
به بهونه پیشرفت و شهرسازی
طبیعت رو خالی کردین که بی سر و صدا نفت بار بزنین؟
این‌ها هدفشون تحریف تاریخ بود – تخریب گویش و لباس و هرچی داشتیم بود
درسته که چیزی به پاکی قلب ما نیست
ولی بخوای دست درازی کنی دیگه خبری از رحم ما نیست
تسلیم نمی‌شدیم .. یه چیزی که اسکندر و سپاهش از دستش عاصی بودند
با اینکه محروم بودیم و دستمون خالی
و تاریک بود سرنوشتمون ولی تابیدیم تا بودیم
این ملت استوار مثل چَویلِ (۸) هست بوش
نگاه کن به آریوبرزن و بی بی مریم و شیرعلی مردون
این ملت پای حقش وایساد … ایثار
خم نشد سرش پیش خان و دیو و شاه…نه

همخوان:
این ملت پدر داشت، بدون کاروان نبود
یه روز خودمون عقاب بودیم
حالا بال پاره ایم**
و هیچ خاطره ای نداریم از روزهای خوب
یه روز تکون نمی‌خوردیم اگه توپ بهمون می‌خورد

 

(۱) احمد امیراحمدی نخستین سپهبد ایران در دوره رضاشاه بود معروف به قصاب لرستان
(۲) پرنده ای که از پریدن عاجزه فقط روی زمین پرپر میکند
(۳) لباس لری
(۴) اسلحه
(۵) مَثَل لُری
(۶) کِی لُهراسب باطولی بویر احمدی یکی از دلیرمردان و شهدای بزرگ تاریخ ملت لر هست
(۷) جنگ گجستان اردیبهشت سال 42 در پی اعمال قوانین اصلاحات ارضی و خلع سلاح عشایر توسط رژیم پهلوی و نارضایتی مردم و ایلات بویراحمدی و ممسنی صورت گرفت
(۸) گیاه خوشبوی بومی زاگرس

Bashoh Lyrics in English

Eagle

[Intro]
Don’t pull a bag over my head when the gallows are set up for me
So I can watch hyenas defeat a lion

[Verse 1]
This nation had a father, it wasn’t without a caravan
We used to be an eagle ourselves
Now the wing’s torn apart
The bird that can’t fly, just jumps around
We have no memories of good old days
If we were hit by a ball, we wouldn’t move for a whole day
We didn’t know what fear was, were virgins in this field
We didn’t bend to pressure brother, even if our only weapon was to retreat
To retreat, not to run
Now we’re a dried up tree
When will we be fruitful again? I don’t know
But I know we were somehow assured
Even if we were surrounded by a hundred armies of Reza Khan and British Empire
They always scratched us off the history, the judge always set us on fire
Is this world is the heaven, we’re half-burned firewood – still on fire
I kept looking and couldn’t see a sign of the Lor people
You must have had something in you that they tried to hold you down
They only used you as a shield, for their army and Basij
You’re always put on the frontlines, aren’t you, huh?
I’m one of those guerillas who wanted a burial shroud instead of traditiona Lori clothes
I’ve came out of this soil, and I’ll return to this very ground
I’m holding a gun out of necessity, and war is a message to my enemy
Otherwise those close to me have seen nothing but peace, even the unwanted guests
We’d even sacrifice a cattle for them
But you should spit on the bones who drop bombs on women and children and elderly
If you were there you’d just punch him in the mouth
The same mouth that that opened to order the missile strikes of defenseless people
They’ve forgotten us, since forever till now
But don’t laugh at these people… I know this story is not bitter for you

[Chorus]
This nation had a father, it wasn’t without a caravan
We used to be an eagle ourselves
Now the wing’s torn apart
The bird that can’t fly, just jumps around
We have no memories of good old days
If we were hit by a ball, we wouldn’t move for a whole day

[Verse 2]
The Lori people have been standing strong like a mountain since the beginning
Like Kay Lohrasb in the mountain, they’ll bury themselves in the mud but won’t accept tyranny
They shine on darkness like the sun
And they won’t back down even if they’re full of bullet holes
We stood in the middle of the war zone and still breathed
The evil had put both of his breasts in the man’s mouth
The sound of cannons were high up the skies
The shah that bombed his own people in Lorestan, paid the price for their blood
From Tamoradi Valley to Khorram Abad and Lodab, all have seen that winter
Where are you God? Untie this inextricable knot
They attacked one by one
Made the nomads of Iran run away from their own homeland
Kurds and Turks and Lors… All were called to war
I spit on the traitor dynasties that sent their messages to the foreigners
Yeah, a hundred years ago, you put our hearts in a handmade black tent
That got burned to the ground in the name of progress and civilization
You devoured nature so you can steal oil silently?
Their goal was to falsify history, to destroy our dialects and clothes and everything we got
It’s true that although nothing is as pure as our hearts
But we won’t have mercy if you encroach
We didn’t surrender… Alexander and his army were pissed
Even though we didn’t have much
Our destiny was dark but as long as we existed, we’ve shone
This nation is standing, smelling like Apiaceae
Look at Ariobarzanes of Persis, Bibi Maryam, Ali Mardan Khan
This nation stood for its right… sacrifices were made
It didn’t bow down, not to the khan, not to the demon, not to the shah, no

[Chorus]
This nation had a father, it wasn’t without a caravan
We used to be an eagle ourselves
Now the wing’s torn apart
The bird that can’t fly, just jumps around
We have no memories of good old days
If we were hit by a ball, we wouldn’t move for a whole day